Ik zou mezelf niet omschrijven als een fan van Haruki Murakami. Ik heb jaren geleden Norwegian Wood gelezen, maar waar het over gaat zou ik niet meer kunnen vertellen. Het gevoel dat ik had toen ik het boek las kan ik me echter nog heel goed herinneren: het maakte indruk.
Toen ik dus De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren ter recensie aangeboden kreeg had ik geen hoge verwachtingen van het verhaal zelf maar wel een voorgevoel dat het een indruk achter zou laten.
De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren
Tsukuru Tazaki heeft een enorm dieptepunt in zijn leven bereikt en balanceert vijf maanden op het randje van de dood. Het is geen worsteling maar een passieve staat.
Zestien jaar later wordt hij aangespoord om uit te zoeken wat er toen precies vooraf gegaan is aan die vijf maanden.
Het verhaal van Tsukuru Tazaki begint met dit dieptepunt, maar het verhaal zelf heeft niet echt hoogte- of dieptepunten. Het kabbelt voort als een riviertje, met alleen hier en daar een stroomversnelling. Dit is ook het soort vergelijkingen dat Murakami veelvuldig gebruikt om gedachten en gevoelens vorm te geven.
De voorbije tijd werd een lange, scherpe priem die zijn hart doorboorde. Zilverkleurige pijn sloop geluidloos naderbij en veranderde zijn ruggengraat in een ijskolom.
pagina 302
Een groot gedeelte van het verhaal gaat over gedachten en emoties. In tegenstelling tot fysieke gebeurtenissen zijn gedachten en emoties niet gebonden aan de logica van chronologie. Murakami weet daar heel goed een vinger op te leggen zonder dat het verhaal verwarrend wordt.
Het resultaat is wel dat niet alle verhaallijnen worden afgesloten. Het is een soort oude veter die over de hele lengte enigszins ontrafelt is: er steken op willekeurige plekken losse eindjes uit.
Maar voor de duidelijkheid, dat is juist het charmerende van het verhaal. Dit zelfde verhaal had verteld kunnen worden zonder losse eindjes en in chronologische volgorde, maar dan was het waarschijnlijk een oersaaie beschrijving geweest van iemand met een redelijk normaal leven.
De gevoelens en emoties van Tsukuru Tazaki zijn niet uniek en er zal dus ook voor iedereen bepaalde punten van herkenning zitten in het verhaal. Het beschrijft een redelijk normaal leven van iemand die met een emotioneel litteken worstelt, en we hebben natuurlijk allemaal wel iets meegemaakt in ons leven waar we een vorm van littekenweefsel aan hebben overgehouden.
Het verhaal is absoluut niet spannend en de daadwerkelijke gebeurtenissen zijn vrij kort samen te vatten (ga ik niet doen, want je moet gewoon het boek zelf lezen). Van te voren zou ik dit boek niet zelf gekocht hebben. Achteraf gezien wel. Het was een meesleurend boek wat je niet makkelijk laat liggen als je eenmaal begonnen bent. Zeker met een beetje kennis van Japan en de manier van leven daar krijg je heel erg het gevoel alsof je door een luikje mee zit te kijken in iemands leven.
Kijkend naar de samenvatting zou je al snel kunnen denken dat het je een saai verhaal te pakken hebt. Maar het is een beetje als het schilderij Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue van Barnett Newman. Op het eerste gezicht is dat een saai schilderij, maar als je er goed naar kijkt zie je dat de schilder het hele doek heeft vol gestipt en dat elke stip anders is. Ik vind dat dit boek op een soortgelijke manier boeit.
Al met al is De kleurloze Tsukuru Tazaki en zijn pelgrimsjaren een boek geweest waar ik van genoten heb. Waar Murakami vroeger nog echt een cultheld was is hij zeker met dit boek in staat een veel grotere groep lezers te raken.