In een voorjaar vertrokken Gijs van Middelkoop en zijn vriendin Aimée naar Japan om 1.000 kilometer over het eiland Kyushu te fietsen. Ze waren erop voorbereid dat veel Japanners weinig Engels spreken. Om toch enigszins met de lokale bevolking in contact te komen hebben ze een simpele uitleg van hun reis door Google Translate gehaald en op een visitekaartje gezet.
Dit bleek de ijsbreker te zijn in menig situaties tijdens hun reis. Zo letterlijk mogelijk terug vertaald naar het Nederlands staat er:
始めまして
私たちは、ハイスとエイミーある
我々は、オランダから来ました
私たちは自転車で旅行する
九州による自転車で。千マイル
我々は非常に美しい日本を見つけら
私たちは、日本の人々に会いたい
Aangenaam
Wij, Gijs en Aimée aanwezig
Wij, afkomstig uit Nederland
Wij reizen met de fiets
Kyushu rond op de fiets. 1000 mijl
Uitermate mooi Japan ontdekken
Wij willen Japanse mensen ontmoeten
Japanners komen nooit te laat
Gijs van Middelkoop neemt je op guitige wijze mee op zijn avontuurlijke fietstocht over het zuidelijke eiland Kyushu. Het boek is een aaneenschakeling van leuke anekdotes en scherpe observaties over de Japanse cultuur.
Op 1 november 2016 verscheen het boek “Japanners komen nooit te laat”. In dit boek wijdt Gijs uit over zijn fietsreis door Japan. Via zijn uitgever Uitgeverij Elmar ontving ik het boek ter recensie.
Vanaf de eerste bladzijde hing ik aan Gijs’ lippen. Hij vertelt luchtig maar exact over wat hij ziet, denkt en voelt. Op boeiende en soms hilarische wijze, doorspekt met annecdotes, deelt Gijs zijn ervaringen. Een feest van herkenning voor iedere Japan reiziger.
Gijs neemt mij weer helemaal mee terug naar de cultuurschok die ik mijn eerste keer in Japan had. Nog steeds vind ik het wel eens jammer dat ik Japan nooit meer kan ervaren zoals de eerste keer. Die heerlijke emotionele wanorde die ik voelde tijdens mijn eerste reis heeft plaats gemaakt voor begrip en kennis van de cultuur. Ook leuk hoor! Maar Gijs heeft mij weten mee te slepen terug naar die eerste ervaring.
Al tijdens de voorbereiding van de reis waren de tegenstellingen (in onze westerse ogen) in de Japanse cultuur overduidelijk.
En dit nu, was eigenlijk de manier waarop al mijn mini-studies over Japan eindigden: op het eindstation van de totale verbijstering. Voortdurend bleef ik min of meer sprakeloos achter. Gaandeweg besloot ik dat het waarschijnlijk het beste zou zijn om alles maar gewoon over me heen te laten komen, als een onvermijdelijke, enorme, culturele vloedgolf.
Japanners komen nooit te laat
En inderdaad, aan het begin van de reis denderde de cultuurschok als een vloedgolf over Gijs en Aimée heen.
Japan wordt voor mij nu al meer en meer een land vol geheimen en tegenstrijdigheden. Bomvolle wegen vol herrie, gevolgd door de serene stilte van een ryokan. Keurige omgangsvormen en een duizelingwekkend aanbod aan porno. Moderne steden vol neon-verlichting, tegenover ouderwetse gebruiken als buigen en badceremonies.
Japanners komen nooit te laat
Als de vloedgolf uitgeraast is, blijven ze zitten met het onoverkoombare probleem van iedere Japan reiziger: compleet analfabetisme!
Ik struinde rond op de derde. Het was doodstil op de gang, er was geen mens en er klonk geen geluid. Op de deuren prijkten ofwel Japanse karakters, ofwel kamernummers. En dat was een probleem. Op zich zijn Japanse karakters natuurlijk geen probleem, maar voor mij wel, want ik begrijp ze niet.
Japanners komen nooit te laat
En uiteraard komt er dan een moment, wellicht het moment vlak voor eindelijk de bewolking van de cultuurschok optrekt, waarop je je realiseert hoe overweldigend de ervaring is.
Het was allemaal zo overdonderend, de schilderijtjes op tafel, de vriendelijkheid van de oude vrouwen, de exquise smaakjes, alles in die hoge, still eetruimte. En terwijl we aten, voelde ik me ineens ontzettend ontheemd. Met die gerechtjes en die mensen en die onbekende taal. Hoe was ik hier in vredesnaam terechtgekomen? Op dit piepkleine eilandje, zo ver weg van alles?
Japanners komen nooit te laat
Vanaf dat moment staat Gijs er anders in. De regenbuien zijn niet erg meer. De verbazing maakt langzaam plaats voor comfort en liefde voor Japan.
Gijs weet het onbekende uitermate goed onder woorden te brengen. “Japanners komen nooit te laat” is geen stoffig, saai reisverslag. Het is een waar avontuur, vol emotie, vol downs maar vooral ook ups.
Op de achterkaft staat: “Een waarschuwing: als je aan dit boek begint, leg je het niet meer weg!”
Niets is minder waar. Het verhaal van Gijs is uniek. Niet veel buitenlanders halen het in hun hoofd om Japan te verkennen per fiets. Gijs vertelt met humor en spanning. Op een bepaald moment voelt het alsof je samen met Gijs en Aimée mee fiets op dit bijzondere avontuur.