Onze collega’s van Katern Japan schrijven met grote regelmaat over Japan. Ik lees hun artikelen graag (als je ze nog niet kent, kijk zelf ook eens). Vooral de stukken over de, wat hun en mij betreft, meest intrigerende spoorlijn ter wereld vind ik interessant: de Yamanote-lijn.
In een recent artikel kwamen 7 punten naar voren waarop de Japanse spoorwegen beter scoren dan onze eigen NS:
- Staan in de trein is prima, de treinen zijn er op ingericht het staan zo veilig en comfortabel mogelijk te maken en passagiers vinden het prima.
- Is de trein te vol? Over 3 minuten komt de volgende trein.
- De bagagerekken zijn groot genoeg dat koffers en tassen er daadwerkelijk in passen.
- Geen dubbeldekkers zodat reizigers makkelijk in en uit kunnen stappen.
- Stilte en respect voor medereizigers zit ingebakken in het Japanse volk.
- Geen verschillende klassen, iedereen reist op gelijke basis.
- Duidelijke omroepen en schermen met reisinformatie.
In de zes jaar die ik in Japan gewoond heb, heb ik in de regio rond Osaka gewoond. Daar is het leven iets gemoedelijker dan in de hoofdstad en komt er niet iedere 3 minuten een trein maar moet je 5 of soms zelfs 10 minuten wachten. Ik moest bij het artikel van Katern Japan dan ook direct denken aan de cultuurverschillen tussen de Japanse regio’s. Met name het contrast tussen Kanto, rond Tokyo, en Kansai, rond Osaka is erg uitgesproken.
Ik schreef al eens over hoe je mensen uit Kanto en Kansai kunt herkennen aan hun gedrag op de roltrap. Japan is een ontwikkeld land, je kunt het water uit de kraan gewoon drinken. De mensen die er wonen zijn uiterst beschaaf. Maar wat gebeurd er als je ze onder druk zet?
Tokyo forens vs. Osaka forens
Hoe gestresst is de Japanse forens? De Tokyo forens is gehaaid en gehaast. De Osaka forens heeft ook wel haast maar is toegeeflijker. Geen wonder, want de Tokyo forens moet een stuk harder knokken voor een plekje dan zijn soortgenoot in Osaka. Op de lijst van 50 drukste treinstations ter wereld komt Tokyo 26 keer voor, Osaka 5 keer!
Tokyo forens versus Osaka forens; gehaaid versus toegeeflijk.
Een voorbeeld ter illustratie.
In Nederland is het een recent verschijnsel, in Japan gebruiken ze ze al tientallen jaren: toegangspoortjes op de treinstations. Het principe werkt hetzelfde. Je biedt je kaartje of chipkaart aan en het poortje gaat open. De stations waar veel forenzen gebruik van maken hebben vier soorten poortjes:
- één-richting poortjes waardoor je alleen naar binnen kunt
- één-richting poortjes waardoor je alleen naar buiten kunt
- twee-richting poortjes waardoor je zowel naar binnen als naar buiten kunt
- extra brede poortjes voor rolstoelgebruikers en wandelwagens
Over de verdeling wordt goed nagedacht en aangepast aan de forenzenstroom. Als er veel kantoren rond een station zitten ziet de forenzenstroom er natuurlijk anders uit dan wanneer er voornamelijk winkels rond een station gevestigd zijn.
Gehaaidheid
In Osaka kiezen forenzen automatisch voor een ander poortje als ze zien dat er iemand in tegengestelde richting met een rolstoel of een wandelwagen gebruik wil maken van de extra brede poort. In Tokyo hebben rolstoelers en ouders het een stuk lastiger. Ze krijgen niet automatisch voorrang maar moeten veel assertiever / onbeleefder zijn.
Zolang iedereen dezelfde kant op loopt merk je van het verschil tussen Tokyo en Osaka niet zoveel. Maar als je ooit eens met een wandelwagen of rolstoel tegen de reizigersstroom in moet dan krijg je in Osaka veel meer ruimte.
In de drukte van het openbaar vervoer in Tokyo is het veel meer eten of gegeten worden. Als je Osaka gewend bent en dit voor het eerst mee maakt is dat een behoorlijke cultuurschok. En voor mij bevestigd het de keuze dat Tokyo niet mijn favoriete stad is om in te wonen.